ARKEOLOGI-GRUPPA:
Tekst / foto:
TOR EINBU / SVERRE SVINDLAND
TOR EINBU / SVERRE SVINDLAND
Desse var med: Per Stabell, Steinar Sveen, Rolf Johansen, Jostein Espelund, Jo Kåre Bakke, Ola K. Randen, Sverre Svindland og Tor Einbu.
Vandringa var todelt: Ein lengre tur utover langs det to kilometer lange anlegget kl. 17, og ein kortare tur, konsentrert om nedre del av anlegget, med avlivingskvea og tufter etter buer kl. 19. På første del var vi tre deltakarar, på andre del i alt åtte.
Dimensjonane på anlegget er store: Det er tilsaman over fire tusen meter rekkjer med steinsette stolpehol, avstand mellom hola er i snitt 3,5 – 4 meter. Dette gjev 11-1200 stolpehol. Ein stolperest frå anlegget er datert til ca. 1150 e. Kr. Stolperekkjene nærmer seg meir og meir kvarandre, og i rusespissen er det berre ca. to meter mellom dei. Enten det var storstilt slakting av alt som der hamna, eller om dyr kunne bli sleppt ut att veit vi ikkje.
Tuftene ligg eit par hundre meter frå rusespissen, sju i alt. Ei sjakt er utgrave, der fanst mest bein, men òg spikar, kroker, naglar. Dessutan knivar og bryne. Beina var frå dei minst kjøtrike delane av dyra, dvs. frå klauvane og oppover til kneleddet. Dei mest kjøtrike delane av dyra må ha vore frakta bort heile, eller har vore utbeina og frakta bort. Ein eventuell avfallshaug etter denne verksemda er ikkje påvist.
Anlegget liknar innsamlingsanlegg som reindriftssamar i Finnmark nyttar. Det er nå brei semje blant forskarar om at det har vore ei samisk befolkning i våre fjellområde frå utgamle tider. Det er derfor ikkje urimeleg å tru at dei kan ha vore med både ved anlegg og drift.
Eit liknande anlegg finst i Grimsdalen i Dovre. I Lesja og Dovre budde kanskje tusen menneske i tidleg mellomalder. Det er derfor rimeleg å tru at ein større organisasjon, enten kongemakta eller kyrkja, (eller begge), har stått bak fangstinga. ||||
Bildestripa her til venstre viser stolpehol
i terrenget, etter eit ledegjerde.
i terrenget, etter eit ledegjerde.
Kartet studeres før avgang innover fjellet.
Oversiktskart for fangstanlegget på Verket. Det er tale om store dimensjonar.
Her er ei av hustuftene
ne'afor avlivingskvea.
ne'afor avlivingskvea.
Det vart funne to uthogde groper
i ein stein like ved det eine ledegjerdet.
i ein stein like ved det eine ledegjerdet.
Og diskusjonen gjekk til tider livleg !
